Technologia cleanroom to rozwiązanie, które znajduje swoje zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Wykorzystuje się ją zarówno w procesach produkcji, ochronie środowiska naturalnego, ochrony i bezpieczeństwa osób, jak i podczas wszelkiego rodzaju badań.
Podejmując się projektu i budowy cleanroom, brane są pod uwagę również kwestie inwestycji, co dotyczy przede wszystkim dopiero rozwijających się, młodych przedsiębiorstw. W celu wyeliminowania ryzyka finansowego, każdy z projektów cechuje się elastycznością w zakresie stosowanych materiałów, technologii, żywotności i przydatności pomieszczenia. Cleanroom to rozwiązania wpisujące się w potrzeby szerokiego grona odbiorców, którym zależy na maksymalnych efektach pracy i wyeliminowaniu czynników, mogących wpływać na ich ostateczny efekt, zachowując wszystkie kwestie sterylności i bezpieczeństwa.
Czym są pomieszczenia Cleanrooms?
Cleanrooms to rodzaj pomieszczeń o konkretnych parametrach środowiskowych wolnych od zanieczyszczeń typu: kurz, pył, bakterie i wirusy, opary, drobnoustroje i cząsteczki. Pod pojęciem czystych pomieszczeń kryją się miejsca i lokale podlegające pod rygorystyczne wymagania dotyczące ich czystości i sterylności. Jak podają specjaliści z firmy Longar, warunkiem klasyfikacji pomieszczenia jako cleanroom jest spełnienie dwóch podstawowych warunków:
– maksymalne odizolowane pomieszczenia od wpływu środowiska zewnętrznego i zabudowa uniemożliwiająca ich wzajemne przenikanie się,
– zamontowanie systemu klimatyzacji z dodatkową filtracją powietrza, w celu otrzymania jak najlepszych sterylnych warunków. Dodatkowo klimatyzacja powinna być wzbogacona o system grzewczy, chłodzący i nawilżający.
Istotne jest również zastosowanie materiałów tworzących cleanroom, które umożliwiają ich szybką i skuteczną dezynfekcję i nie stwarzają przy tym warunków sprzyjających rozwojowi drobnoustrojów. Klasyfikację pomieszczeń sterylnych przeprowadza się, a następnie ustala na podstawie charakterystyki i użyteczności docelowej danego miejsca. W Polsce klasy czystości zostały opracowane i zebrane w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2015 roku w ramach wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania (Dz.U. 2015 poz. 1979).
Podstawą wytycznych do opracowania rozporządzenia była baza GMP//PIC-Guide. Czystość powietrza cleanroom powinna natomiast spełniać wymogi podyktowane przez ISO 14644.
Zalety Cleanrooms
Kluczową zaletą pomieszczeń typu cleanroom jest ich rygorystyczna sterylność tworząca higieniczne warunki sprzyjające procesom produkcji i badań. Technologia ta sprawdza się jednakowo w przypadku:
- pomieszczeń medycznych,
- w przetwórstwie tworzyw sztucznych,
- w przemyśle elektronicznym,
- w przemyśle chemicznym,
- na stacjach badawczych,
- w obiektach gastronomicznych.
Niewątpliwym plusem cleanroom są meble i materiały użyte do stworzenia czystych pomieszczeń. Jednym z surowców wykorzystywanych w tychże produkcjach jest żywica fenolityczna – materiał odporny na wielokrotne odkażanie i dezynfekcję, o zdolnościach niepylących. Meble natomiast wykonywane są ze stali nierdzewnej, która nie posiada właściwości kumulujących wszelkie zanieczyszczenia. W pomieszczeniach typu cleanroom nie stosuje się tkanin, papieru, tworzyw pylących, a nawet materiałów, na których mogłyby osiadać np. grzyby (telefony, klawiatury).
Dodatkową zaletą jest również dostosowanie personelu do panujących ścisłych warunków higienicznych, poprzez stosowanie certyfikowanej odzieży ochronnej.
Regularne pomiary jakości filtrowanego powietrza, dezynfekcja powierzchni i zachowanie sterylności przez pracowników to gwarancja produkcji i badań w najlepszych warunkach higienicznych. Otrzymane wyniki lub produkty cechuje najwyższa jakość i pewność, o braku wpływu czynników zewnętrznych na przeprowadzany proces.
Dodatkowo stale przeprowadzany jest pomiar cząsteczek zawartych w powietrzu, które budują jego stopień zanieczyszczenia. Badanie wykonywane jest za pomocą tzw. licznika cząstek. Otrzymany wynik podlega interpretacji według wytycznych przyjętych przez klasę ISO i tym samym weryfikuje możliwość podjęcia pracy. Badanie to ma również na celu ustalenie, jakie produkty mogą być wytwarzane w danym pomieszczeniu. Technologia cleanroom i szerokie spektrum wytycznych daje możliwość zaprojektowania, a następnie wykonania lokalu dostosowanego do określonej dziedziny przemysłu. Dodatkową zaletą pomieszczeń typu cleanroom jest podwyższone ciśnienie atmosferyczne, co dodatkowo stwarza jeszcze większą blokadę, przed przedostawaniem się zanieczyszczeń z zewnątrz.
Wśród pomieszczeń czystych Cleanrooms wyróżniamy miejsca stałe, jak i ruchome w postaci boxów Meltzera. To sterylne pomieszczenia, które w łatwy sposób da się przemieszczać. Dają możliwość wydzielenia osobnej strefy, w celu stworzenia miejsca o najwyższym stopniu sterylności. Rozwiązanie to sprawdza się na halach produkcyjnych lub w miejscach skażonych, gdzie kluczowe jest wyznaczenie strefy do badań biotechnologicznych.
